Έλληνες Ορθόδοξοι γονείς για να βαπτίσουν το παιδί τους, πρέπει να ενεργήσουν ως εξής:

• Σε όποιον Ναό και αν τελέσουν το Μυστήριο, πρέπει να προκαθορίσουν εγκαίρως την ημέρα και ώρα τέλεσής του με τον Εφημέριο.
• Τουλάχιστον μία εβδομάδα πριν τη Βάπτιση πρέπει οι γονείς να προσκομίσουν στον Εφημέριο την πρωτότυπη Ληξιαρχική Πράξη Γέννησης του παιδιού, η οποία έχει εκδοθεί από το Δήμο στον οποίο έχει δηλωθεί η γέννησή του (συνήθως φέρει την ένδειξη «ΓΙΑ ΒΑΠΤΙΣΗ»).
• Για την τέλεση του Μυστηρίου του Βαπτίσματος σε άλλη Ενορία ή πόλη, ο Εφημέριος πρέπει να δώσει άδεια για την μεταβίβαση του Μυστηρίου.
• Ο Ιερέας που τελεί το Μυστήριο εκδίδει Δήλωση Βαπτίσεως.
• Η Δήλωση Βαπτίσεως κατατίθεται εντός μηνός στο Ληξιαρχείο του Δήμου που έχει δηλωθεί η γέννηση του παιδιού.
• Ανάδοχος δεν μπορεί να γίνει αλλόδοξος ή αλλόθρησκος, αλλά ούτε και Ορθόδοξος που έχει τελέσει μόνο πολιτικό Γάμο.
• Τέκνα προερχόμενα από γονείς που έχουν τελέσει μόνο πολιτικό γάμο ή σύμφωνο συμβίωσης μπορούν να βαπτιστούν.

• Σε περίπτωση που η Ληξιαρχική Πράξη Γεννήσεως αναφέρει ήδη όνομα παιδιού, δεν επιτρέπεται κατά την Βάπτιση να δοθεί διαφορετικό από αυτό.
• Σε περίπτωση που με δικαστική Απόφαση, την επιμέλεια του παιδιού έχει ο ένας γονέας ή κηδεμόνας, για την τέλεση του Μυστηρίου και την ονοματοδοσία απαιτείται Υπεύθυνη Δήλωση του ετέρου γονέα ότι συμφωνεί ή σε κατάσταση Κηδεμονίας, ότι συμφωνούν και οι δύο γονείς.
• Σε περίπτωση διαφωνίας των γονέων ή κωλύματος φυσικής παρουσίας ενός εκ των δύο γονέων, το Βάπτισμα μπορεί να γίνει μόνον κατόπιν Δικαστικής Αποφάσεως.

Δικαστική Απόφαση η οποία αναθέτει μόνο την επιμέλεια του τέκνου, προσωρινή ή μή, στον ένα εκ των δύο γονέων, δεν αρκεί για την τέλεση Βαπτίσεως.

ΒΑΠΤΙΣΗ ΑΝΗΛΙΚΟΥ

Η επιλογή θρησκεύματος και ονόματος για το ανήλικο τέκνο από τους γονείς του εντάσσεται στο πλαίσιο της άσκησης της γονικής μέριμνας. Σύμφωνα με το άρθρο 1510 του Αστικού Κώδικα: «Η μέριμνα για το ανήλικο τέκνο είναι καθήκον και δικαίωμα των γονέων (γονική μέριμνα), οι οποίοι την ασκούν από κοινού…»

• Ο Εφημέριος οφείλει να διερευνήσει την αιτία της απουσίας του γονέα. Εάν ο γονέας έχει αποβιώσει ή κηρυχθεί άφαντος, η βάπτιση μπορεί να τελεστεί από τον άλλον γονέα.
• Σε περίπτωση διάστασης ή διαζυγίου, η τέλεση της βάπτισης απαιτεί συγκατάθεση και των δύο γονέων ή δικαστική απόφαση.
• Σε περίπτωση απουσίας του ενός γονέα λόγω ευλόγου κωλύμματος, απαιτείται υπεύθυνη δήλωση ή βεβαίωση από συμβολαιογράφο από τον απών γονέα ότι συγκατατίθεται στη βάπτιση.

• Αν οι γονείς διαφωνούν για το όνομα του παιδιού, η βάπτιση μπορεί να τελεστεί μόνο με δικαστική απόφαση.
• Στην περίπτωση διάστασης ή διαζυγίου, απαιτείται η συγκατάθεση του γονέα που αναγράφεται στη ληξιαρχική πράξη ως πατέρας.

ΒΑΠΤΙΣΗ ΑΝΗΛΙΚΟΥ

• Πρωτότυπη Ληξιαρχική Πράξη Γέννησης του παιδιού, η οποία έχει εκδοθεί από το Δήμο στον οποίο έχει δηλωθεί η γέννησή του (συνήθως φέρει την ένδειξη «ΓΙΑ ΒΑΠΤΙΣΗ»)

Ειδικές περιπτώσεις:

• Σε περίπτωση που με δικαστική Απόφαση, την επιμέλεια του παιδιού έχει ο ένας γονέας ή κηδεμόνας, για την τέλεση του Μυστηρίου και την ονοματοδοσία απαιτείται Υπεύθυνη Δήλωση του ετέρου γονέα ότι συμφωνεί ή σε κατάσταση Κηδεμονίας, ότι συμφωνούν και οι δύο γονείς
• Σε περίπτωση διαφωνίας των γονέων, το Βάπτισμα ή η Ονοματοδοσία μπορούν να γίνουν κατόπιν Δικαστικής Αποφάσεως.
• Σε περίπτωση απουσίας ενός γονέως, η τέλεση του Μυστηρίου του Βαπτίσματος επιτρέπεται μόνο όταν ο έτερος γονέας προσκομίσει θεωρημένο αντίγραφο είτε της Ληξιαρχικής Πράξης Θανάτου είτε της σχετικής δικαστικής απόφασης, βάσει των οποίων ο γονέας που απουσιάζει κηρύττεται ρητώς άφαντος ή έκπτωτος από τη γονική μέριμνα.
• Σε περίπτωση απουσίας του ενός γονέα λόγῳ ευλόγου κωλύμματος (ασθενείας, αποδημίας κ.λπ.), η Βάπτιση τελείται μόνον εφόσον εκ μέρους του απόντος γονέα υποβληθεί είτε βεβαίωση ενώπιον συμβολαιογράφου είτε υπεύθυνη δήλωση με το γνήσιο της υπογραφής θεωρημένο, ότι συγκατατίθεται για τη βάπτιση του τέκνου του κατά το Ορθόδοξο δόγμα και με το συγκεκριμένο όνομα.
• Σε περίπτωση διάστασης ή διαζυγίου ή όταν η μητέρα επικαλείται διαφορετικό πατέρα από τον αναγραφόμενο στη Ληξιαρχική Πράξη Γεννήσεως, χρειάζεται οπωσδήποτε η γραπτή συγκατάθεση του γονέα ή σε περίπτωση προσβολής της πατρότητας ή εκούσιας αναγνωρίσεως του τέκνου, λαμβάνεται ως πατέρας ο προσδιοριζόμενος από το Ληξιαρχείο, με νεώτερη σημείωση και διόρθωση της Ληξιαρχικής Πράξης Γεννήσεως.
• Σε περίπτωση άγαμης μητέρας, επειδή αυτή ασκεί μόνη της τη γονική μέριμνα, χρειάζεται να υποβάλει μία Υπεύθυνη Δήλωση του Ν. 1599/86, με θεωρημένο το γνήσιο της υπογραφής της, στην οποία να δηλώνει υπευθύνως ότι ασκεί αποκλειστικώς τη γονική μέριμνα­­­ στο ανήλικο τέκνο της, ότι δεν υφίσταται δικαστική απόφαση η οποία να απονέμει δικαίωμα ασκήσεως γονικής μέριμνας και στον πατέρα του ανήλικου τέκνου, και τέλος ότι επιθυμεί το ανήλικο τέκνο της να βαπτισθεί κατά το Ορθόδοξο δόγμα και να λάβει το συγκεκριμένο όνομα.

ΒΑΠΤΙΣΗ ΕΝΗΛΙΚΟΥ

• Σχετική δίγλωσση (στα ελληνικά και αγγλικά) Αίτηση, με συμπληρωμένα όλα τα στοιχεία του αιτουμένου τη Βάπτιση, υπογεγραμμένη από αυτόν και από τον Ανάδοχο.
• Εάν ο/η αιτών/ούσα είναι ανήλικος/η, θα υπογράφουν οι γονείς ή οι σύμφωνα με τον νόμο κηδεμόνες σχετική υπεύθυνη δήλωση.
• Αν από το Διαβατήριο ή από άλλα επίσημα έγγραφα δεν αποδεικνύονται απολύτως τα απαιτούμενα στοιχεία χρειάζεται προσαγωγή Ληξιαρχικής πράξης γέννησης.
• Τα έγγραφα αυτά επιμελείται και υπογράφει υπεύθυνα ο Εφημέριος, αφού πρώτα ελέγξει τη γνησιότητα των στοιχείων του φακέλου, δηλαδή την ταυτοπροσωπία των μελλονύμφων (των κηδεμόνων, σε περίπτωση ανηλίκων), και των μαρτύρων, προκειμένου να βεβαιωθεί το άσχετο της συγγενείας των μελλονύμφων, οι οποίοι και θα υπογράφουν απαραιτήτως ενώπιόν του.
• Στην συνέχεια ο φάκελλος των διακιολογητικών υποβάλλεται από τους μελλονύμφους στην Ιερά Μητρόπολη για θεώρηση. Δύο εκ των δικαιολογητικών επιστρέφονται στον Ι. Ναό για την τέλεση του Ι. Μυστηρίου.

Ο θεσμός του αναδόχου ξεκινά από μία κατά βάση εκκλησιαστική υπόθεση, ότι ο υποψήφιος Χριστιανός οφείλει να είναι εχέγγυος, να έχει καλή έξωθεν μαρτυρία, να εμφορείται από ειλικρινή διάθεση για τη χριστιανική ζωή που θα λάβει, και γι' αυτά εγγυάται ο υποψήφιος ανάδοχος.

Έργο του αναδόχου υπήρξε, αρχικά, η απλή παρακολούθηση της πνευματικής γνώσης και προόδου του αναδεχομένου και η συμπαράστασή του κατά την τέλεση του Ιερού Μυστηρίου του Βαπτίσματος. Μετά την επικράτηση του νηπιοβαπτισμού, όμως, ο ανάδοχος αναλαμβάνει τη φυσική έλλειψη της πίστης και της μετάνοιας στο νήπιο, φροντίζοντας μαζί με τους γονείς για την κατά Χριστόν μόρφωση και ανατροφή του. Από αυτό προκύπτουν τα εξής:

• α) Ο υποψήφιος ανάδοχος πρέπει να είναι ενήλικας, (υπ' αριθμ. 498 π.έ./42 ΝΚ/200/19-1-2006 Εγκύκλιος της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος), αφού ενώπιον Θεού και ανθρώπων είναι υπεύθυνος για τον αναδεκτό. Σε περίπτωση κατά την οποία είναι ανήλικος επικουρείται από τους γονείς του.
• β) Ο υποψήφιος ανάδοχος οφείλει να είναι όχι μόνο βαπτισμένος Ορθόδοξος Χριστιανός ο ίδιος (Συνοδικοί Εγκύκλιοι υπ' αριθμ. 590/23-10-1986 και 3983/2490ΝΚ/182/12-2-1996, η τελευταία από τις οποίες απαγορεύει να γίνονται ανάδοχοι μέλη οργανώσεων με σοβαρές δογματικές αποκλίσεις), αλλά και ζωντανό και συνειδητό μέλος της Εκκλησίας. Κάποιος που έχει συνάψει μόνον πολιτικό Γάμο, απαγορεύεται να γίνει ανάδοχος (Συνοδικοί Εγκύκλιοι υπ' αριθμ. 2309/240/105/21-1-1982 και 3262/46ΝΚ/2268/7-11-2000).

Επιπλέον:

• α) Οι υπ' αριθμ. 5487/19-5-1836 και 814/1156/838/20-5-1955 Συνοδικοί Εγκύκλιοι ορίζουν ότι ο ανάδοχος πρέπει να είναι "ένας και μόνος", ενώ τυχόν άλλος ένας υποβοηθεί τον ένα (Εγκύκλιος υπ' αριθμ. 2627/659/401/8-4-1997),
• β) Η υπ' αριθμ. 1554/4168/1138/27-6-1968 Συνοδική Εγκύκλιος κωλύει τους Κληρικούς και τους Μοναχούς από το να γίνουν ανάδοχοι,
• γ) Ο ΝΓ΄ Κανόνας της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου και η υπ' αριθμ. 52747/6835ΝΚ/199/27-1-1999 Συνοδική Εγκύκλιος απαγορεύουν στους γονείς να γίνουν ανάδοχοι κατά την βάπτιση των παιδιών τους, και
• δ) Η υπ' αριθμ. 2283/6901ΝΚ/1372/15-6-1999 Συνοδική Εγκύκλιος ορίζει ότι κατά την Βάπτιση ενηλίκων η παράσταση αναδόχου δεν είναι αναγκαία.

Από το Ιερό Μυστήριο του Βαπτίσματος προκύπτει πνευματική συγγένεια, η οποία δημιουργεί κώλυμα στη σύναψη γάμου μεταξύ του αναδόχου και της αναδεκτής του ή της μητέρας της, ή αναλόγως, της αναδόχου και του αναδεκτού της ή του πατέρα του (ΝΓ Κανόνας της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου, υπ' αριθμ. 3625/2383 ΝΚ/2050/17-11-1981 και 2627/659/401/8-4-1997 Εγκύκλιοι της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος και υπ' αριθμ. 42/25-7-2006 Εγκύκλιο Σημείωμα της καθ' ημάς Ιεράς Μητρόπολης), ενώ ΔΕΝ υφίσταται κώλυμα σύναψης γάμου μεταξύ αναδεκτών βαπτισμένων από τον ίδιο ανάδοχο.